De hervormingen worden door de meeste gemeenten puur vanuit een ambtelijke invalshoek bekeken. Inmiddels kunnen zij formele zorgvragen goed beantwoorden, maar daar blijft het bij. Terwijl gemeenten de hele sociale kaart van de burgers tot hun beschikking hebben. Maar daar wordt weinig mee wordt gedaan. Een gemiste kans.

Regie

Op basis van die sociale kaart kunnen gemeenten veel nadrukkelijker een regierol pakken om de fysieke voorwaarden te scheppen waardoor mensen langer thuis blijven wonen. Er zijn immers zo ongelofelijk veel dingen te verzinnen waardoor mensen langer thuis kunnen blijven wonen. Enkele voorbeelden: hulp in huis, verzorgen van de tuin, boodschappendienst of een maaltijdenservice. Die informele zorg kan door de sociale wijkteams worden geregeld, maar gemeenten moeten organiseren dat anderen het aanbieden. Hoe dat gebeurt maakt niet uit, maar neem in elk geval de regie.

Gemeenten die met een commerciële bril naar de zorg willen kijken kunnen bovendien veel geld besparen. Daar is zelfs een verdienmodel van te maken. Door mensen proactief hulp aan te bieden en dat slim te organiseren blijft men langer thuis wonen. Mensen vroegtijdig informeren over alternatieve seniorenhuisvesting verbetert de doorstroming van de huizenmarkt. Deze activiteiten leiden tot forse kostenbesparingen.

Gemeenten medeverantwoordelijk

Verzorgingshuizen hebben ook in de toekomst bestaansrecht, misschien kleinschaliger en wellicht in combinatie met all inclusive arrangementen voor beschermd wonen. Zij zijn momenteel bezig met een moeizame zoektocht naar rendabele en bestendige oplossingen. Gemeenten zijn medeverantwoordelijk dat niet de verkeerde verzorgingshuizen sluiten. Dat kan door een betere afstemming tussen zorgaanbieders, verzekeraars en thuiszorg- en welzijnsorganisaties te faciliteren. Een flexibeler financieringssystematiek zou ook helpen. Ga werken met basisbudgetten, bekijk per kwartaal in de regio waar de mensen willen wonen en stem daar de financiering op af. Dan is er voldoende tijd om op basis van demografische ontwikkelingen reële inschattingen te maken van de behoefte aan verzorgingshuizen op regionaal niveau voor de komende jaren.

Stoepen, tegels, drempels en onduidelijke fietspaden zijn vaak de oorzaak van valongelukken. Door achterstallig onderhoud is de openbare ruimte veelal een sluitpost op de gemeentelijke begroting. Als er op een gegeven moment onderhoud móet plaatsvinden, is het slim om dat te doen in overleg met de bewoners uit de buurt. Hun wensen kunnen vaak zonder kostenstijgingen worden meegenomen. Hierover is veel landelijke informatie voorhanden. Rapporten als ‘Stoep en Straat’ van het project ‘Blijf Veilig Mobiel’ bevatten tips om de buitenruimte slimmer in te richten. Het zijn vaak kleine ingrepen, die als je tóch bezig bent niets extra kosten en waarmee een hoop ellende kan worden voorkomen. Door die aanbevelingen te integreren in het beleid bespaar je als gemeente ook weer geld aan de zorgkant.

Niet sexy

De ANBO, VNG, Kenniscentrum Wonen en Zorg en Bouwstenen voor Sociaal kunnen gemeenten, zorginstellingen en corporaties stimuleren een meer actieve houding aan te nemen. Mensen uit diverse sectoren kunnen elkaar vooruit helpen, zoals bij Bouwstenen. Maar dat is niet voldoende. Er is ook een imagoprobleem. Niemand, zelf de meeste wethouders niet, vindt het sexy om over ouderenhuisvesting te praten. Onbegrijpelijk. Er is een ongelofelijk probleem met de doorstroming waardoor jongeren uit de gemeente vertrekken omdat ze geen woonruimte kunnen vinden. Hier ligt een grote uitdaging. Hoezo niet sexy?

Liane den Haan is directeur van ouderenbond ANBO

http://www.binnenlandsbestuur.nl/